حضور فوتبال در جهان حقیقتاً غیرقابل وصف است. فارغ از آن که در کجای این دنیا باشید، فوتبال در خیابانهای آن بازی میشود. به طور حتم، شاید همه جا آن را با اسم «فوتبال» نشناسند، اما صرفنظر از آنکه آن را چه مینامند ماهیت اصلی فوتبال - ضربه به توپ برای ثبت امتیاز در دروازه تیم مقابل - ایدهای است که سالها وجود داشته است. این ورزش مسلماً یکی از محبوبترین ورزشهاست؛ آن هم به خاطر دسترسی آسان به آن. شما حتی در مکانهای توسعه نیافته نیز میتوانید راهی برای فوتبال بازی کردن پیدا کنید، و قطعاً این مسئله آن را به یکی از تفریحات آسان در مقایسه با فوتبال آمریکایی و یا حتی بیسبال و بسکتبال تبدیل میکند. اما حتی فوتبال نیز، که ورزشی همگانی است، به یک عنصر مهم نیاز دارد: توپ فوتبال.
تعدادی کمی میدانند که تنها یک شهر تولیدکننده بخش عظیمی از توپهای فوتبال است و تعداد کمتری حتی میتوانند حدس بزنند که این شهر کجاست؛ حتی اگر برای آنها پرسشی چهارگزینهای را مطرح کنید. صادقانه باید گفت اگر شانس ۱۰۰ درصدی وجود داشته باشد تنها یک درصد میتوانند جایی را که ۴۰ درصد از توپهای فوتبال دنیا در آنجا تولید میشود، به درستی حدس بزنند. اغلب خواهند گفت: چین و یا آمریکا، اما جواب این پرسش «سیالکوت»، شهر کوچکی در استان پنجاب پاکستان است. احساس نکنید تنها شما نمیدانستهاید و یا بیخبر ماندهاید چون اولینبار است که این را میشنوید؛ این یکی از واقعیتهایی است که کمتر کسی در دنیا آن را میداند.
چرا سیالکوت؟ داستان موفقیت و برتری این شهر کوچک در صنعت توپ فوتبال بسیار جالب است اما داستان عجیب و غریبی برخلاف آنچه انتظار میرود نیست. اولین رونمایی بینالملل سیالکوت در جامجهانی سال ۱۹۸۲ بود که در آن زمان از توپهای «تانگو» این شهر برای مسابقات استفاده شد. استفاده از این توپ فوتبال، سیالکوت را به یکی از برترینها تبدیل کرد و از آن زمان این شهر یکی از تولیدکنندگان بزرگ صنعت توپ فوتبال باقی مانده است. باتوجه به اهمیت تولید توپ رسمی فوتبال جامجهانی و رقابتی که بدون شک برای بدست آوردن این افتخار وجود داشت، توانایی شهر سیالکوت در تولید بهترین توپ بسیار تأثیربرانگیزتر مینماید.
شاید بپرسید که چرا از ابتدا سیالکوت دست به تولید توپ فوتبال زد؟ اولینبار تولید توپ فوتبال در استان پنجاب در سال ۱۸۸۹ اتفاق افتاد زمانی که گروهی بریتانیایی از پاکستانیها خواستند تا برای آنها توپ فوتبال تولید کنند. این گروه از زمانبر بودن ارسال توپ از طریق دریا خسته بودند به همین خاطر از پاکستانیها خواستند تا برای آنها اینکار را انجام دهند. پس از آن تولید توپ فوتبال در این شهر ادامه یافت و در نهایت به آنچه امروز مشاهده میکنید رسید. سفارش گروه بریتانیایی چارچوب سیالکوت و به طور کلی پاکستان را کاملاً تغییر داد که این مسئله بسیار خارقالعاده است باتوجه به اینکه اصل سفارش مسئلهای تقریباً عادی بود.
سیالکوت، همانطور که انتظار میرود، به شما وابستگی مالی این شهر را به تولید توپ فوتبال نشان میدهد. با قدم زدن در این شهر تعداد عجیبی از کارگاههای تولید توپ فوتبال را خواهید دید - عدد سرسامآوری نزدیک به ۲۰۰۰. با داشتن جمعیتی کمتر از ۲ میلیون، بخش بزرگی از مردم این شهر به تولید توپ فوتبال مشغول میباشند، گاهی حتی کل اعضای خانوادهها. بدون شک همسایگان سیالکوت این پیروزی را به چالش کشیدهاند؛ برخی از کشورهای آسیایی به سختی تلاش کردهاند تا گوی سبقت را از پاکستان بربایند. با این وجود، سیالکوت همواره نسبتاً بدون چالش باقی مانده و کسی نتوانسته است تا کنون او را از میدان به در کند.
با این حال انحصار و برتری دائمی این شهر تعجببرانگیز است باتوجه به این مسئله که این شهر تمایلی به بهرهگیری از تغییراتی که در بخش تولید ایجاد شدهاست، تغییراتی که برخی از تولیدکنندگان توپ فوتبال اخیراً مجبور به اعمال آن شدهاند، از خود نشان نمیدهد. با وجود نشان دادن روشهای بهتری از تولید توپ فوتبال، در یک مطالعه معلوم شد «تنها ۵ کارخانه از ۳۵ کارخانه» تصمیم گرفتهاند تا در عمل از فناوری جدید استفاده کنند.
البته این مسئله در حال تغییر است؛ چراکه فیفا دیگر از توپهای دستساز در مسابقات بینالملل استفاده نمیکند و امروز تعداد بیشتری از تجار سیالکوت از فناوری مدرن برای تأمین تقاضای خریداران بینالمللی استفاده میکنند.
اقتصاد سیالکوت به میزان زیادی به صادرات وابسته است؛ چراکه ۹۹ درصد از محصولات تولیدی سیالکوت صادر میشوند. این رقم حاکی از وابستگی این شهر به توپ فوتبال است.
با وجود فشاری که ناگزیر بر برتری سیالکوت در صنعت تولید توپ فوتبال وارد شد، این شهر همواره در تولید حرف اول را در دنیا میزند. تا به امروز، برندهایی همچون نایک، ریبوک، آدیداس همگی توپهای فوتبال خود را در این شهر پاکستان تولید کردهاند. مشخصاً جامجهانی سعادت و تولید بیشتری را برای کارخانهها به همراه دارد و با جامجهانی که در روسیه برگزار شد این صنعت به طور حتم خود را برای چالشهای روبهرو آماده میکند.
دفعه بعد که با توپ فوتبال بازی میکردید به جایی که احتمالا در آن ساخته شده است فکرکنید. بسیاری از افراد به آن فکر نخواهند کرد و چطور میتوان آنها را مقصر دانست؟ در کل به عنوان درسی در زندگی پیشنهاد میکنیم همیشه به فرق بین محصول و تولیدکننده فکر کنید. درحالی که بدون شک قشر مرفه و پولدار با توپهای فوتبال بازی میکنند، اما این مردمان سختکوش پاکستانی هستند که با عشق و سختکوشی در قبال پول ناچیزی این توپها را میسازند. این تصور دردناک است، ولی نباید آن را نادیده گرفت.
برج الل دوسانی - رایزن سفارت جمهوری اسلامی پاکستان در تهران