در صبحگاه روز۱۸ آذر، دنیا شاهد فروپاشی حکومت خاندان اسد بعد از۵۳ سال در سوریه بود.
فروپاشی یک حکومت قدیمی ظرف مدت 10 روز به دست گروه‌های تروریستی و تکفیری، شگفتی جهانیان و همه کارشناسان امور سیاسی و نظامی برانگیخت. شروع تحرکات نظامی تحریرالشام به رهبری جولانی، امری اتفاقی نبود که به یکباره رخ دهد بلکه ماحصل حداقل دوسال کار اطلاعاتی و امنیتی بود که دولت بشار اسد از آن غافل شد و چنین سرنوشتی پیدا کرد.
از امروز به بعد تا سال‌ها شاهد تحلیل‌ها و نظرات کارشناسی رنگارنگی خواهیم بود اما قطعاً و یقیناً کمتر کسی به موضوع مورد بحث در این یادداشت خواهد پرداخت. در کالبد شکافی و چگونگی شکست دولت اسد، عقب نشینی و تسلیم شدن ارتش سوریه و در همکاری نکردن ارتش روسیه در کمک به اسد، همگان از یک نکته اساسی و بسیار مؤثرغافل شده‌اند. آن نکته مهم این است که تحریر الشام نه با سلاح بلکه با پروپاگاندای رسانه‌ای و اقدامات تبیینی توانست حمایت‌های مردمی را برای خود جلب نماید.
آنچه که از چشم تیز بین خیلی‌ها دور مانده این است که نیروهای تروریستی تحریرالشام از همان بدو آغاز حملات خود با استفاده از پلتفرم‌های فضای مجازی اقدامات خود را تبلیغ و منتشر می‌کردند، ساخت کلیپ‌های کوتاه از پیشرفت‌های نظامی، نمایش حمایت‌های مردمی، تهیه و تولید نقشه‌های دفاعی و پیشرفت در عمق خاک سوریه، انتشار اخبار و اطلاعیه‌های اثرگذار که منبعی برای رسانه‌های معتبر دنیا شد از بدیهی‌ترین عملکرد غیرمترقبه و خاص این گروهک بود که نشان از این داشت که حامیان و برنامه ریزان پشت پرده تحریرالشام به نقش این اطلاع رسانی آگاهی کامل داشته و آن را در ستور کار تروریست ها قرار دادند.
حضور گاه و بیگاه جولانی در بین مردم و نیروهای اشغالگرش و انتشار گسترده این تصاویر یکی دیگر از عادی سازی‌های رسانه‌ای برای تطهیر و قدرتمندنشان دادن جولانی بوده است.
از عجایب روزگار و سیاست این است که پلیس «fbi»آمریکا برای یافتن جولانی ۱۰میلیون دلار جایزه تعیین می‌کند و از طرف دیگر شبکه تلویزیونی «cnn» در کمال آزادی با رهبر تروریست‌ها مصاحبه و دیدگاه‌های او را منتشر می کند! از طرف دیگر معاون جولانی با نشریه «تایمز اسرائیل» مصاحبه می‌کند و خبرنگاران رسانه‌های ترکیه نیز پا به پای نیروهای تحریرالشام از شهرهای تصرف شده فیلم و عکس و خبر تهیه می‌کردند! همه این اقدامات نشان داد که حامیان پشت پرده جولانی می‌دانستند چه می‌کنند و همچنین خواست و نیاتشان را هم چگونه به جهانیان منتقل کنند.
بُعد دیگر اقدامات مؤثری که در پیشبرد اهداف تروریست‌ها بسیار مؤثر بود انجام اقدامات تبیینی و تشریحی عملکرد این گروهک در قالب بیانیه‌ها و اطلاعیه مختلف خطاب به سران کشورها و گروه‌های سیاسی و مردمی سوریه بود.
تروریست‌ها براساس یک پیوست رسانه‌ای حرفه‌ای توانستند در این 10 روز آنگونه که می‌خواستند خبرسازی و فصاسازی مثبت به نفع خودشان تدارک دیدند و یک نظام جدیدی را برای توجیه اقدامات تروریستی شان پایه ریزی کردند. اینجاست که با قاطعیت می‌گوییم حکومت اسد به«رسانه و روابط عمومی» باخت. بازهم دراین زمینه خواهیم نوشت.
فروپاشی یک حکومت قدیمی ظرف مدت 10 روز به دست گروه‌های تروریستی و تکفیری، شگفتی جهانیان و همه کارشناسان امور سیاسی و نظامی برانگیخت. شروع تحرکات نظامی تحریرالشام به رهبری جولانی، امری اتفاقی نبود که به یکباره رخ دهد بلکه ماحصل حداقل دوسال کار اطلاعاتی و امنیتی بود که دولت بشار اسد از آن غافل شد و چنین سرنوشتی پیدا کرد.
از امروز به بعد تا سال‌ها شاهد تحلیل‌ها و نظرات کارشناسی رنگارنگی خواهیم بود اما قطعاً و یقیناً کمتر کسی به موضوع مورد بحث در این یادداشت خواهد پرداخت. در کالبد شکافی و چگونگی شکست دولت اسد، عقب نشینی و تسلیم شدن ارتش سوریه و در همکاری نکردن ارتش روسیه در کمک به اسد، همگان از یک نکته اساسی و بسیار مؤثرغافل شده‌اند. آن نکته مهم این است که تحریر الشام نه با سلاح بلکه با پروپاگاندای رسانه‌ای و اقدامات تبیینی توانست حمایت‌های مردمی را برای خود جلب نماید.
آنچه که از چشم تیز بین خیلی‌ها دور مانده این است که نیروهای تروریستی تحریرالشام از همان بدو آغاز حملات خود با استفاده از پلتفرم‌های فضای مجازی اقدامات خود را تبلیغ و منتشر می‌کردند، ساخت کلیپ‌های کوتاه از پیشرفت‌های نظامی، نمایش حمایت‌های مردمی، تهیه و تولید نقشه‌های دفاعی و پیشرفت در عمق خاک سوریه، انتشار اخبار و اطلاعیه‌های اثرگذار که منبعی برای رسانه‌های معتبر دنیا شد از بدیهی‌ترین عملکرد غیرمترقبه و خاص این گروهک بود که نشان از این داشت که حامیان و برنامه ریزان پشت پرده تحریرالشام به نقش این اطلاع رسانی آگاهی کامل داشته و آن را در ستور کار تروریست ها قرار دادند.
حضور گاه و بیگاه جولانی در بین مردم و نیروهای اشغالگرش و انتشار گسترده این تصاویر یکی دیگر از عادی سازی‌های رسانه‌ای برای تطهیر و قدرتمندنشان دادن جولانی بوده است.
از عجایب روزگار و سیاست این است که پلیس «fbi»آمریکا برای یافتن جولانی ۱۰میلیون دلار جایزه تعیین می‌کند و از طرف دیگر شبکه تلویزیونی «cnn» در کمال آزادی با رهبر تروریست‌ها مصاحبه و دیدگاه‌های او را منتشر می کند! از طرف دیگر معاون جولانی با نشریه «تایمز اسرائیل» مصاحبه می‌کند و خبرنگاران رسانه‌های ترکیه نیز پا به پای نیروهای تحریرالشام از شهرهای تصرف شده فیلم و عکس و خبر تهیه می‌کردند! همه این اقدامات نشان داد که حامیان پشت پرده جولانی می‌دانستند چه می‌کنند و همچنین خواست و نیاتشان را هم چگونه به جهانیان منتقل کنند.
بُعد دیگر اقدامات مؤثری که در پیشبرد اهداف تروریست‌ها بسیار مؤثر بود انجام اقدامات تبیینی و تشریحی عملکرد این گروهک در قالب بیانیه‌ها و اطلاعیه مختلف خطاب به سران کشورها و گروه‌های سیاسی و مردمی سوریه بود.
تروریست‌ها براساس یک پیوست رسانه‌ای حرفه‌ای توانستند در این 10 روز آنگونه که می‌خواستند خبرسازی و فصاسازی مثبت به نفع خودشان تدارک دیدند و یک نظام جدیدی را برای توجیه اقدامات تروریستی شان پایه ریزی کردند. اینجاست که با قاطعیت می‌گوییم حکومت اسد به«رسانه و روابط عمومی» باخت. بازهم دراین زمینه خواهیم نوشت.
فرهاد خادمی
