نشست خبری دبیر چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر در سالن اصلی برج میلاد و با حضور اهالی رسانه برگزار شد.

منوچهر شاهسواری صحبت‌های خودش را این‌گونه آغاز کرد: از همه دوستانی که با نقدهای‌شان ما را کمک کردند و کسانی که حمایت داشتند تشکر می‌کنم. پوستر جشنواره ما را به یاد مادر مفهوم واقعی انسانیت می‌اندازد و امیدوارم با این مفهوم و ارزش واقعی پیش برویم.
وی در خصوص بزرگداشت‌ها و برخی نکات، تأکید کرد: امسال در افتتاحیه از سه هنرمند برجسته‌مان تقدیر می‌کنیم. البته تکریم آنها اتفاق می‌افتد. منوچهر والی‌زاده صدای پرآوازه دوبله، سیروس الوند کارگردان خلاق سینما و رضا بابک بازیگر برجسته و خاطره‌انگیز مورد تکریم قرار خواهد گرفت. همچنین از پوستر تجلی اراده ملی با مفهوم مادر که اتفاق امسال جشنواره است و پوستر سیمرغ تماشاگران رونمایی کردیم.
با اعلام منوچهر شاهسواری دبیر جشنواره، امسال و در مراسم افتتاحیه از منوچهر والی‌زاده،سیروس الوند و رضا بابک در مراسم افتتاحیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر تجلیل خواهد شد.
شاهسواری به همین نکات کوتاه بسنده کرد و به استقبال سؤالات خبرنگاران رفت. پرسش و پاسخ‌ها با این سؤال آغاز شد که: با تغییر دولت یکی از کنجکاوی‌ها انتخاب دبیر جشنواره فجر بود چه شد این عنوان را قبول کردید؟
شاهسواری پاسخ داد: همین جا بگویم جای محمد خزاعی خالی؛ کسانی که در چهل و دو سال گذشته دبیر جشنواره بودند نیت و عمل‌شان این بوده جشنواره‌های با مقبولیت خوب پیش ببرند گاهی با تغییرات و تحولات دستخوش می‌شود. من منتقدم و جشنواره نیازمند منابع مالی روشن و دبیرخانه با ثبات هست.
وی افزود: من 15 آبان موافقت خودم را به آقای فریدزاده اعلام کردم و حکم من به صورت رسانه‌ای 17 آبان منتشر شد و دوستان من 24 آبان به دبیرخانه آمدند. این رویه را درست نمی‌دانم و یک ثباتی را خواستارم. در دو ماه نمی‌توانستیم ایده‌ای خاصی را وارد عمل کنیم. در حوزه فرهنگ به گفتگوها و دقت نظرها لازم است که در این مدت کوتاه امکانپذیر نبود. چرا قبول کردم به احترام سینما بود. آن درکی از حوزه هنر و اینکه هنرمندان مهمترین میانجیان تاریخ‌اند. به دلیل این مجموعه علایق باید گاهی اوقات تن به دریا زد و پذیرفت.
سؤال بعدی درباره صیانت از آرای مردمی بود. اینکه به صورت شفاف سازوکار صیانت از آرای مردمی را بفرمایید؛ یکی از دبیران جشنواره از تقلب در این رویه در سال‌های گذشته گفته بودند.
شاهسواری در این باره گفت: من شانس این را داشتم سال‌ها در خانه سینما مسئولیت بپذیرم. آرای مردمی توسط خانه پیش می‌رفت. اینکه شفاف بگوییم صیانت می‌کنیم تا لحظه‌ای که اینجا جایزه سیمرغ مردمی را به برگزیدگان اهدا کردیم دبیران جشنواره هم مطلع بودند. به نظر می‌آید اهمیت این جایزه برای ما مهم شد و برخی سرمایه گذاران و نهادهای ذیربط هم اهمیت پیدا کرد. تصورمان بر این است در تمام دوره‌ها نظام صیانت از رأی موجود بوده گاهی اوقات به دلیل حاشیه‌ای از آن صرف‌نظر کردیم.
وی خاطرنشان کرد: حفاظت از رأی مردم، شرافت ذاتی ستاد جشنواره و دوستان برگزار کننده است. همه شیوه‌های فنی حفاظت از آرا رعایت شده و چند مرحله‌ای است. رأیی که داده می‌شود یکسان‌سازی همه موارد است در فرمول ریاضی الکترونیکی برنامه‌نویسی شده است لحاظ می‌شود. با استفاده از دانش‌های برنامه‌نویسی دیده شده و امیدوارم این اتفاق به خوبی بیفتد.
خبرنگار بعدی عنوان کرد که ای‌کاش آقای شاهسواری شما رأی داوران و نظرات داوران برای فیلم‌ها را روی سایت بگذارید تا همه چیز شفاف شود. از طرف دیگر یکسری شائبه‌ها درباره شما هست که تحت فشار یکسری از سازمان‌ها و نهادها یکسری شرط و شروط‌ها را پذیرفته‌اید؛ واقعا این فشار بوده و آیا هنرمندان برای حضور در جشنواره استقبال کردند؟
دبیر جشنواره فیلم فجر در این باره گفت: سن و سال من از فشار گذشته است. به حرمت و ریش سفید ما! جشنواره فجر محل رفت و آمد تعاملات هست. فیلمی به فشار نهاد و سازمانی آمده باشد را تکذیب می‌کنم. گاهی اوقات خوش‌مان می‌آید بگوییم فشار آوردیم فیلم‌مان آمد این به هیچ وجه نیست. من پیشنهاد شما را برای شفافیت آرای داوران اعلام می‌کنم این یک حقوق طرفینی است.
وی افزود: حقیقت امر این است وقتی آمدیم به ستاد، یکی از نگرانی‌هایمان این بود که آیا مورد استقبال قرار می‌گیریم؟! اما این میزان تعاملات و میل هنرمندان در کنار هم قرار گرفتن را پیش‌بینی نمی‌کردیم. شرمنده کسانی هستم که مصرانه علاقه داشتند در جشنواره باشند. این را به عنوان یک بخت یاری اجتماعی فرض می‌کنم که یک بار دیگر احساس می‌کنیم کنار هم باشیم جلوی التهابات را بگیریم و به امروز و فردای این سرزمین فکر کنیم. همه کسانی که این فضا را فراهم کردند از چنین ایده‌هایی سرچشمه می‌گیرد.
خبرنگار بعدی با طرح این سوال که دوسال گذشته برخی به این میراث،هویت و فرهنگ بی مهری داشتند و از سوی دیگر بخاطر وطن در جشنواره حضور دارند عنوان کرد حفظ این سرمایه چطور میتواند به کسانی که بی مهری کردند تلنگر بزند. شاهسواری پاسخ داد: سختی این پرسش این است از خودمان بپرسیم بی‌مهری شود پاسخ بی‌مهری، بی‌مهری است؟! من فکر می‌کنم ما حق نداریم هرکسی که در این سرزمین کشور زندگی می‌کنند و تابعیت قوانین و چارچوب‌های حاکمیت این کشور است. شاید گاهی تعارض و گاهی تضاد منافع داشته باشیم می‌خواهیم این‌ها را با تنبیه یکدیگر پیش ببریم با خصلت‌های تاریخی و انسانی ما تطابق ندارد. همه که با هم مهربانی کنیم جزو اصول ما ایرانی‌هاست. شرایط را باید درنظر بگیریم امکان تشخیص درست برای طرفین نیست. جشنواره برگزار می‌شود مشوق هنرمندان باشد و جشنواره محل تنبیه کسی نباید قرار بگیرد. همه باید متوجه شویم کجا زندگی می‌کنیم و چه وظایف و تکالیفی را برعهده داریم مسئله دیگری است.
دبیر جشنواره فیلم فجر در خصوص اینکه بسیار این نکته مطرح شد که این جشنواره و فیلم‌هایش محصول این دولت نیست و جوایز و سیاست‌هایی که قبلاً اعمال شده تغییر خواهند داشت، گفت: من با احترام به همه کسانی که نظراتشان را می‌گویند. الزاما هر نظری داده می‌شود گاهی دیدگاه‌های شخصی است. جزو کسانی هستم هر امری خیر است و هر عیب و اشکال و دستاوردی در آن دخالت داشته‌ایم. این فیلم‌ها برای آن دولت و این دولت است را قبول ندارم و اما اجرای این جشنواره را این دولت برگزار می‌کند. امسال با یک سلیقه دیگری به جشنواره نگاه شده، جشنواره محل جدل‌های سابق نیست ‌ جشنواره محل افق‌‌گشایی‌های آینده است. اگر برای فردا و امروزمان ایده‌ای نداشته باشیم آن جدل‌ها کمک‌مان نمی‌کند. جشنواره فجر امسال نمی‌تواند خودش منتقد سال گذشته‌اش باشد. من این عادت را شخصا با آن مشکل دارم؛ ممکن است به لحاظ ساختاری نقد داشته باشم این محصولات برای دولت قبل است به آن اعتقاد ندارم. خواهید دید فیلم‌ها را که جوانان ما از این جدل‌ها کنار کشیده و امتیاز بزرگ فیلم‌های امسال این خصلت است.
شاهسواری در پاسخ به سؤال دیگری درباره اکران‌های دانش‌آموزی و فیلم‌های بخش ویژه که هنوز اعلام نشده‌اند، افزود: بخش ویژه همان طور که در مراسم اعلام 33 فیلم بخش مسابقه سینمای ایران گفتم بخشی است مربوط به فیلم‌هایی که به دلایل گوناگون مانند جنس و سال ساخت و برخی قوانین که در جشنواره نمی‌گنجند. ما فکر می‌کنیم نمایش این دسته از فیلم‌ها که یک تنوع موضوعی و ساختاری از مستند، روایت داستانی و تجربی در آن است می‌تواند آیینه تمام‌نمای سینمای ایران در منظر اهالی رسانه قرار گیرد تا یک تحلیل پانوراما داشته باشید. اینکه به دلیل شرایط مسابقه داخل و خارج و بخش ویژه جشنواره است تلاش برای بررسی و نظر و تحلیل مجموعه سینمای ایران با کمک شما فراهم شود. فکر می‌کنم بخش ویژه برای حوزه و تحلیل رسانه کاربردی و خوب است.
وی راجع به اکران دانش آموزی، گفت: با هماهنگی ستاد جشنواره، برای سانس‌های صبح سینمای ایران برای دانش‌آموزان و توانخواهان پیش‌بینی اکران داشتند. در این بخش اتفاقات خوبی به کمک گلاره عباسی و مصطفی کیایی اتفاق افتاده است. نمایش فیلم در بوموسی در فضای باز برای اهالی آنجا آغاز شده و سالن سینمای بوموسی با منابع و حمایت سینما از 27 بهمن‌ماه وارد چرخه سینماهای کشور می‌شود.
دبیر جشنواره فیلم فجر در خصوص برخی حواشی هنرمندان که سیمرغ می‌گرفتند یا نمی‌گرفتند و نوع مواجهه با آن توضیح داد: شما رسانه‌ای‌ه نباید بگذارید اتفاق بیفتد. با تن دادن به حاشیه‌های من هنرمند و گسترش آن توسط شما برخی فکر نکنند با حاشیه‌سازی به موفقیت می‌رسند. شما کمک کنید و تمنا می‌کنم به حواشی احتمالی که در سال‌های قبل هم بوده، دامن نزنید. اتفاقاتی که جایی در سینمای ایران و اصلا اصالت ندارند.
وی در پاسخ به این سؤال درباره جوایز برگزیدگان جشنواره و دعوت از بزرگان سینما، گفت: می‌دانم جشنواره با جایزه نقدی بخشی از اعتبارات تاریخی‌اش را به چالش کشید. احساس کردیم سیمرغ مان را با جایزه نقدی همراه کنیم که ارزش سیمرغ ما چقدر حائز اهمیت است زیر سؤال رفت. این سیمرغ نباید با جایزه نقدی مقیاس می‌شد و ارزش و ارقام متنوعی یک مقدار از این ساختار و‌ منش درست خارج کردیم. جایزه نقدی بین فیلم‌های بلند داستانی، کوتاه، مستند، جوایز بخش تبلیغات از یک تناسب کافی برخوردار است و فکر کنم اعداد و ارقام نسبت به مجموعه جشنواره، تغییر جدی داشته است.
خبرنگار بعدی درباره نشست‌های نقد و بررسی جشنواره و همچنین شعار وفاق پرسید و شاهسواری اظهار داشت: جشنواره فیلم فجر و نشست‌های پرسش و پاسخ پیش از این که محل نقد و تحلیل زیبایی شناسی و تکنیک باشد بیشتر آشنایی و معرفی است. به نوعی ایجاد فضا برای اثر و کسانی است که به تازگی فیلم ساخته اند و تازه وارد جرگه شده اند و باید تجربه مواجه با اهل رسانه را پیدا کنند. نقد فیلم با یک بار فیلم دیدن در سالنی که غیراستاندارد حوزه سینماست کافی نیست و به نظرم به دلیل تجربه ای که پیدا میکنند باید از این جا خوشحال خارج شوند نه این که خسته و دل‌شکسته باشند.
او ادامه داد: در این دوره جشنواره متفاوت خواهد بود و در آینده درباره این نکات صحبت خواهد شد.
با اعلام مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره، محمدرضا مقدسیان، فرزاد حسنی، منصور ضابطیان و اکبر نبوی 4 مجری نشست‌های پرسش و پاسخ چهل و سومین جشنواره فیلم فجر خواهند بود.
شاهسواری در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم درباره گلایه برخی از عوامل فیلم‌ها و جابجایی سانس‌ها و دلیل این تغییرات که تا شب گذشته ادامه داشته است، پرسید که شاهسواری در پاسخ این سوال بیان کرد: برخی از دوستان از نظم و ترتیب در این ایام صحبت کردند ولی فکر میکنم در برخی از جاها همچنان گرفتار هستیم. متاسفانه به دلیل حضور پرتعداد علاقمندان سایت های فروش بلیت با مشکل و کندی مواجه شده است. در عین حال که خبر جذاب و دلنشینی است اما خب این خوب نیست. ما امسال سالن‌های اختصاصی را به صفر رساندیم و غیر از اصحاب رسانه، اعضای خانه سینما، مجموعه شهرداری تهران که در مقام حامی جشنواره قرار گرفته و بانک ملی که حامی جشنواره است به هیچ کجا سالن اختصاصی ندادیم و فقط خرید بلیت را ایجاد کردیم و برای دانشجویان نیز خرید بلیت نیم بهاست که تاکنون در دوره های جشنواره این اتفاق رخ نداده است و با همکاری وزارت علوم و سایت دانشگاه‌ها در حال انجام است. حال و احوال خوبی که از حس و حال اجتماعی وجود دارد به علاقمندان جشنواره منتقل شده است و این اشکالات متعلق به اشتیاق حضور است و میدانم که گاهی درگیر اخلال می شویم و فرصت تبلیغات برایشان اندک است اما امیدوارم در حداقل ممکن باشد.
دبیر جشنواره فیلم فجر درباره خروج زمانی در ابدیت و لیست فیلم‌های رزرو، خاطرنشان کرد: واقعیت این است؛ ما طبق قاعده‌ای که اعلام کردیم پریشب متوجه شدیم به چند دلیل که یکی فنی بود امکان حضور این فیلم نیست. در مورد این فیلم این امکان وجود نداشت متوجه یکسری اشکالات حقوقی، ختم به خیر می‌شود. چرا رزرو نگذاشتیم؟ تعداد فیلم‌های رزرو ما که نزدیک به فیلم‌های اصلی بود؛ من باید تصمیم می‌گرفتم قدرت انتخاب 5،4 فیلم رزرو را نداشتم و از همه آنها خواهش کردم در بخش خارج از مسابقه باشند. تعداد فیلم‌های دیگری هم در جشنواره خواهند بود. این اتفاق هم می‌تواند در معرض تحلیل شما قرار بگیرد.
وی در خصوص مجریان مراسم افتتاحیه و اختتامیه، افزود: مجریان نشست‌ها را که اعلام کردیم. بالاخره قواعد دیگری درباره افتتاحیه و اختتامیه وجود دارد که البته مجریان خوب در این زمینه کم نیستند.
شاهسواری درباره جزئیات افتتاحیه جشنواره فیلم فجر، گفت: مراسم افتتاحیه در تالار وحدت از ساعت 18:30 که بخش مهمی از آن اهدای جوایز بخش تبلیغات خواهد بود. تکریم سه هنرمند برجسته و خوانندگی معین شریف خواننده لبنانی است و فردا شب میهمان ما خواهد بود. در افتتاحیه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم صحبت خواهند کرد. در مراسم اختتامیه قرار است سخنرانی نداشته باشیم و به مراسم اهدای جوایز می‌پردازیم. این ایده آقای صالحی بوده است.
وی در خصوص اکران فیلمی در جشنواره فجر که در بخش داخلی اکران شده، افزود: جشنواره‌های ملی و بین‌المللی قوانین خودشان را دارند و این اشکال ما هست. بین‌الملل را کنار گذاشتیم و فراخوان را به آن شکل، تنظیم کنیم. نمی‌توانستیم در آن دست ببریم و ثبت‌نام آثار پیش از انتصاب من شروع شده بود و اگر چنین اشتباهات و اشکالاتی هم که اتفاق افتاده و امیدوارم در سال‌های آینده با یک ثبات و اساسنامه و آیین‌نامه درست، جشنواره پیش برود.
دبیر جشنواره فیلم فجر در پاسخ به این پرسش درباره جوایز مصلحتی جشنواره، گفت: هرآنچه در فراخوان جشنواره اعلام شده اتفاق می‌افتد و از این جوایز مصلحتی که گفتید با صلاحدید شورای سیاستگذاری جشنواره کنار برود. جایزه سیمرغ از نگاه ملی و تماشاگران موجود است و جایزه ویژه دیگری نخواهد بود.
شاهسواری در واکنش به یک انتقاد که چرا دبیران جشنواره فیلم فجر ما در سال‌های اخیر آنقدر محافظه‌کار شدند نمایش یک فیلم در جشنواره حق مسلم فیلمسازان است و چرا فیلمسازان را به حد جنون برسانید و دبیر این جسارت را به خرج دهد و محافظه کاری را کنار بگذارد، افزود: من آدم شجاعی نیستم. شجاعت را در رعایت تدبیر و درایت می‌دانم. هر شجاعتی الزاما به معنای سر به دیوار کوبیدن نیست. پرسش ایشان یک بخشی‌اش در شرایط اجتماعی ما است. نه به دلیل شجاعت‌هایمان و نه ترس‌هایمان؛ به دلیل نادانی‌هایمان‌. اینکه هنرمند یک فیلمی از رئیس‌جمهورش تقاضا می‌کند جزو حقوقش است و اینکه چرا تقاضا می‌کند یک بخشی دیگر است. دوستی از فشار گفتند و شما فرض کنید رئیس جمهور دستور بدهند این فیلم به جشنواره بیاید جزو همان فشارهاست. ما باید قائل به رویه‌ها و چارچوب‌ها باشیم. اگر جشنواره‌های شبیه به فجر در جهان یافتید جایزه دارد. ما تنها جشنواره در جهان هستیم محصولات تولیدی سینمای آن کشور را به نمایش عمومی درنیامده است در همه احزاب مورد قضاوت و داوری قرار می‌دهیم. این یونیک بودن جشنواره، اقتضائات خودش را دارد. یا جشنواره را به جشن ملی تبدیل کنید یا با قواعد استانداردهای جهانی جشنواره کنار بیاییم. در هیچ جشنواره‌ای آنقدر کارت داده نمی‌شود و این ویژگی‌های جشنواره فجر است و توجه به این یونیک بودن و رویه و چارچوب، محافظه کاری است، مرا محافظه‌کار بدانید.
وی در خصوص جدا شدن بخش بین‌الملل از جشنواره، افزود: جداسازی جشنواره اتفاق خوبی بود و من جزو موافقین آن هستم. نمی‌دانم برنامه بعدی دوستان در سازمان سینمایی برای اجرای این ایده است، می‌دانم در حال مذاکره فیاپ هستند که بر سر تاریخ نکاتی وجود دارد و از جزئیات آن خبر ندارم.
وی درباره بخش ویژه جشنواره و وضعیت پیچیده آن که هنوز نام‌هایش مشخص نشده‌اند، گفت: بگذارید این را یک مقدار هیجانی پیش برویم و هر شب متوجه شوید و یک فیلم متفاوت ببینید.
شاهسواری در خصوص اینکه دو سوم فیلم‌ها امتیاز پایینی داشتند و چرا 33 فیلم وارد مسابقه سینمای ایران شود، خاطرنشان کرد: اطلاعاتتان غلط است که دو سوم از آرای پایینی برخوردارند. آقای گبرلو یا هرکسی گفتند غلط است. من نمی‌توانم راجع به صورتجلسه هیئت انتخاب صحبت کنم. اینکه حوصله‌تان از فیلم‌هایی سر برود. ما وظیفه سرگرم کردن همدیگر را نداریم و منبع این خبر و خود خبر را غلط می‌دانم. اینکه خبر می‌دهید 6 فیلم بالاترین امتیاز را داشتند درست نیست. 22 فیلم بخش مسابقه از گذشته دیده شده‌اند و فقط ما این بخش را اضافه کردیم که فیلم‌ اولی‌ها هم مورد داوری و مسابقه قرار بگیرند و البته جایزه بهترین کارگردان فیلم اولی پابرجاست.
دبیر جشنواره فیلم فجر در خصوص ابهام و شائبه انتخاب 33 فیلم، آیا قرار بوده همه را راضی کنیم و به بررسی و داوری‌ها لطمه نمی‌زند، افزود: یک جدول 22 تایی و 11 فیلم و پویانمایی‌ها هم در فراخوان آمده بود و آن موقع بایستی نقد را وارد می‌کردید. بایستی تغییراتی در آن رقم بخورد که تاکنون اتفاق نیفتاده است امیدوارم این تغییرات را شاهد باشیم.
وی در پاسخ به این سؤال که نسبت به جایزه فیلمنامه اقتباسی کم‌لطفی شدند و چندین فیلم اقتباسی دارند، سیمرغ مردمی برگشت آیا سیمرغ فیلمنامه اقتباسی برمی‌گردد، افزود: تنها اختیاری که دبیر جشنواره فیلم فجر دارند اگر حد نصاب فیلم‌ها در این حوزه برسد و استاندارد باشد من جایزه‌ام را به این اتفاق مهم، اختصاص خواهم داد. چون برای ما این جایزه مهم بوده و هست.
شاهسواری در خصوص بازگرداندن کیفیت یه جای کمیت به جشنواره فیلم فجر، گفت: برای ما آن روزهای سینما شهر قصه جشنواره فیلم فجر تمام شده و به خاطره سپرده شده است. سینما شهر قصه آتش گرفت و فکر می‌کنم در شیوه مدیریت جشنواره هم این اتفاق رقم خورده است. اینکه منحنی جشنواره فجر چه اتفاقی افتاده و امر کیفی آن فراموش شده و طبیعتاً هم فیلم خوب، ضعیف و متوسط داشته است. ما در روزگار توسعه فضای مجازی و‌ هوش مصنوعی به سر می‌بریم و شیوه اندیشه و فکرمان را نیز تحت الشعاع قرار داده است. باید این دوره و روزگار را بشناسیم و نسبت به اقتضائات آن پی ببریم. نسبت به نقد و اکران فیلم امروزه در سطح جهان هم این طور نیست. اصلا امروز این مدل زیست هم مثل گذشته نیست.